Кушляны

Многія беларускія вёсачкі раней былі знакамітымі культурнымі і гандлёвымі цэнтрамі, а ў XVII-XIX стагоддзях у многіх з іх кіпела жыццё і ўвесь час праводзіліся кірмашы і базары, якія збіралі людзей на галоўнай плошчы. Цяпер гэтыя традыцыі даўно сцерліся з памяці. Ад многіх некалі знакамітых далёка за межамі акругі месцаў засталіся толькі ўспаміны і некалькі мясцовых «старажылаў», якія праводзяць сваё стагоддзе ў старажытных драўляных хатах, што пайшлі ў зямлю па вокны. Некаторыя вёсачкі трапілі пад масіўны і нічога не шкадуючы коўш экскаватара. Такая сумная доля, на шчасце, не спасцігла невялікую вёсачку ў Гродзенскай вобласці – Кушляны.

На гэтыя землі Смаргонскага раёна вельмі часта прыязджаюць турысты з іншых беларускіх рэгіёнаў. У летні час у Кушлянах можна нават сустрэць вандроўнікаў з суседніх краін, якія аддаюць перавагу адпачынку ў нашай краіне. Менавіта тут можна сваімі вачамі ўбачыць захаваную да нашага часу сядзібу знакамітага беларускага паэта Францішка Багушэвіча, які ўнёс неацэнны ўклад у развіццё беларускай літаратуры.

Варта адзначыць, што, нягледзячы на ўсе трагічныя падзеі, якія за некалькі стагоддзяў перажыла гэта вёсачка, мясцовыя жыхары ўсё ж вырашылі аднавіць старадаўнюю сядзібу. Акрамя гэтага, былі адрэстаўраваны і часткова нанова адбудаваліся некаторыя гаспадарчыя пабудовы, а таксама зноў адрадзілі традыцыйны парк, які быў закладзены яшчэ некалькі стагоддзяў назад. Унутры сядзібы таксама ёсць на што паглядзець: гісторыкі шмат папрацавалі над дэталізацыяй і стылявым афармленнем унутранага ўбрання некалі багатай і знакамітай сядзібы.

На жаль, ніякіх дакладных звестак пра паходжанне і развіццё самой вёскі не захавалася. Вядома толькі тое, што ў XVI-XVIII стагоддзях Кушляны былі невялікім мястэчкам, дзе колькасць двароў не перавышала паўсотні. Мясцовых жыхароў тут жыло таксама зусім няшмат. Некаторы час вёска была часткай Вялікага Княства Літоўскага, а пасля апошняга падзелу Рэчы Паспалітай у канцы XVIII стагоддзя гэтыя землі, як і многія іншыя, адышлі да Расійскай імперыі. З гэтага моманту, можна сказаць, у вёсцы пачалося новае жыццё. Да пачатку XX стагоддзя ў Кушлянах была адна галоўная вуліца і некалькі пабочных, забудаваных, галоўным чынам, драўлянымі хатамі сядзібнага тыпу.

Аднак, на жаль, многія з іх былі цалкам знішчаны падчас Вялікай Айчыннай вайны. Нямецкія захопнікі нікога і нічога не шкадавалі для дасягнення сваіх мэтаў, таму на вызваленай тэрыторыі да канца вайсковых падзей засталося не так шмат двароў. Вядома ж, колькасць жыхароў таксама значна зменшылася. Прыход савецкай улады адыграў значную ролю ў развіцці вёскі. У другой палове XX стагоддзя, калі ўся краіна павольна аднаўлялася з руін, у Кушлянах сталі з'яўляцца новыя драўляныя хаты, а таксама быў створаны калгас.

Сёння ў вёсцы Кушляны захавалася некалькі сядзібных комплексаў і выдатны маляўнічы парк. Таму гэта прыгожае месца ўяўляе сабой велізарную цікавасць для турыстаў.