Крэва

Вёска Крэва размешчана ў Смаргонскім раёне Гродзенскай вобласці. Паводле гістарычных запісаў, сваё існаванне гэтая вёска вядзе яшчэ з 13 стагоддзя. Ёсць некалькі меркаванняў, ад чаго паўстала яе назва. Адны даследчыкі мяркуюць, што некалі там жыло племя крывічоў, а на гэтых землях размяшчалася іх паселішча - Крыві. Іншыя ж мяркуюць, што жыў на гэтых землях жрэц Крыві, які ўзначальваў племя балтаў. Аднак жа дагэтуль дакладнага паходжання назвы паселішча няма.

Славутасці вёскі.

Самай галоўнай славутасцю вёскі з'яўляюцца руіны старога замка. Пабудаваны ён быў, як лічаць гісторыкі, прыблізна ў 1330 гадах. Аднак першая яго пісьмовая гістарычная згадка адносіцца да 1338 году. Фактычна да цяперашняга часу на тэрыторыі Беларусі захавалася не так шмат сярэднявечных славутасцяў, гэта і робіць замак у вёсцы Крэва каштоўным гісторыка-культурным і турыстычным помнікам.

Ёсць яшчэ адна гісторыя, якая робіць замак у вёсцы знакамітым. Уся справа ў тым, што ў 14 стагоддзі ў замку адбываліся галоўныя гістарычныя падзеі. Як вядома, у той час правіў землямі Вялікага Княства Літоўскага князь Ягайла і па яго загадзе ў падзямелле замка быў задушаны родны яго дзядзька Кейстут, які на той момант быў галоўным прэтэндэнтам на княскі трон. А вось Вітаўту, дзякуючы жаночай хітрасці, атрымалася пазбегнуць забойства і застацца жывым. Пад покрывам ночы, пераапрануўшыся ў жаночую сукенку, яму, пад выглядам служанкі, удалося збегчы ад забойцаў, якія яго праследавалі.

Як сведчаць гісторыкі, менавіта тут, у 1385 годзе, была падпісаная Крэўская ўнія - найважнейшы гістарычны дакумент, які аб'яўляў саюз паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Польшчай.

За шмат стагоддзяў свайго існавання, замак шмат разоў мяняў гаспадароў, станавіўся месцам для многіх гістарычных падзей, разбураўся і аднаўляўся. Аднак да канца 18 стагоддзя ён канчаткова страціў сваю гістарычную значнасць, прыйшоў у непрыдатнасць і стаў паступова разбурацца.

У часы Першай Сусветнай вайны праз вёску праходзіла лінія фронту і замак прымаў на сябе мацнейшы ўдар, што спрыяла яго больш хуткаму разбурэнню. Цяпер замак мае той выгляд, які атрымалася захаваць па заканчэнні Першай Сусветнай.

Некалькі разоў праводзіліся спробы кансервацыі замка, але фінансавых сродкаў на паўнавартаснае яго аднаўленне няма, таму замак павольна працягвае разбурацца.

Сцены замка былі пабудаваныя з натуральнага камення і цэглы, таму, калі ён пачаў разбурацца, мясцовыя жыхары выкарыстоўвалі іх як добры, трывалы і дарагі будаўнічы матэрыял.

Але гэта не ўсе славутасці, якія ёсць у гэтай невялікай вёсачцы.

У 1854 годзе тут была пабудавана царква Святога Аляксандра Неўскага. А адносна нядаўна, у 1997 годзе, была пабудавана яшчэ адна славутасць - касцёл Ператварэння Гасподняга. Нягледзячы на тое, што пабудавалі яго зусім нядаўна, выглядае ён так, быццам быў узведзены ўжо даўно. Абодва храма маляўніча размяшчаюцца на пагорках, што надае ім асаблівую архітэктурную значнасць.

Наведванне вёскі Крэва пакідае станоўчыя водгукі і ўражанні турыстаў. Тут ёсць уся неабходная для сучаснага чалавека інфраструктура, а паміж замкам і царквой размяшчаюцца невялікае кафэ і крама.