Рудакоў

Размова пойдзе пра вёску ў Стрэлічэўскай сельскай радзе Хойніцкага раёна Гомельскай вобласці. Сёння тут жыве ўсяго каля сотні чалавек.

У 115 кіламетрах ад Гомеля па дарозе Хойнікі-Брагін знаходзіцца вёска Рудакоў. У ёй вёсцы ўсяго дзве вуліцы, пабудаваныя па класічнай схеме: па абодва бакі ад дарогі пабудаваны хаты.

Першае згадванне пра Рудакоў з'явілася ў 18 стагоддзі, тады ў ім было больш за 40 жылых двароў. У часы Вялікага княства Літоўскага ён быў адной з вёсак Рэчыцкага павета Мінскага ваяводства. Прадказальным быў лёс вёскі пасля другога падзелу Рэчы Паспалітай - яна пераходзіць пад кіраванне Расійскай Імперыі. У 1844 годзе вёска знаходзіцца ва ўладанні двараніна Аскеркі. Да канца 18 стагоддзя тут навучаюць грамаце ў школе, а на самой тэрыторыі фальварка адкрываюць бровар.

Рудакоў у 20 стагоддзі

У 1926 узначальвае Рудакоўскую сельскую раду Хойніцкага раёна. Некалькімі гадамі пазней у вёсцы пачынае працаваць саўгас, стальмашня і дзве кузні, адкрываецца пачатковая школа і аддзяленне спажывецкай кааперацыі. Тым часам у Рудакове вырастае лік двароў - да 87 і лік жыхароў - да 480 чалавек. Мясцовая машынна-трактарная станцыя абслугоўвае амаль палову калгасаў раёна.

Падчас вайны 1941-1945 гадоў з фронта ў Рудакоў не вярнуліся 109 салдат, яшчэ дзесяць чалавек былі забіты нямецкімі войскамі, якія занялі вёску. Аднак вёска хутка аднаўляецца, і ў 60-я гадыўу ёй жыве амаль дзевяць з паловай сотняў чалавек.

Вёска паціху расце і развіваецца. У той час тут было адкрыта сельскае прафесійна-тэхнічнае вучылішча механізавання меліярацыйных прац, дзеці вучыліся ў школе-васьмігодцы, для вяскоўцаў працавалі клуб і бібліятэка, насельніцтва абслугоўвалі фельчарска-акушэрскі пункт, аддзяленне сувязі, тры крамы, шавецкая і швейная майстэрні.

Маёнтак Рудакоў

Сядзіба Рудакоў, як і сама вёска, упершыню згадваецца ў архіўных крыніцах у 18 стагоддзі. Першапачаткова яна належала Вішнявецкім, пазней - вядомаму роду Аскерка. Аляксандр Аскерка быў арганізатарам выдання ў Варшаве беларускай чытанкі для дзяцей, удзельнічаў у паўстанні Каліноўскага (1863-1864), за што быў асуджаны на пятнаццаць гадоў і адпраўлены на катаргу. У 1884 году маёнтак быў перададзены Станіславу Ваньковічу. Гэта сям'я валодала Рудаковым да рэвалюцыі 1917 года.

За 8 гадоў да таго, як пачнецца рэвалюцыя і маёнтак застанецца без гаспадара, тут будуецца палац з чырвонай неатынкованай цэглы. Будынак у стылі неабарока з некаторымі рысамі класіцызму спраектаваў Тадэвуш Раствароўскі. Першапачаткова сядзіба была аднапавярховай, пасля вайны 41-га да яе прыбудоўваюць і другі паверх. Цікавымі падаюцца, па меркаванні архітэктараў, фасады бакавых карпусоў - яны аформлены паўкруглымі аркамі і трохкутнымі франтонамі. Усяго ж карпусоў у палаца было тры. На ўчастку рос пладовы сад, было выкапана возера з невялікім астраўком у цэнтры, на які прыплывалі на лодцы.

Палац Ваньковічаў, як і гаспадарчы двор, да нашых дзён дайшоў часткова, зараз гэта руіны. У вартым жалю стане знаходзіцца і парк з дзвюма сажалкамі, з экзатычных раслін захаваліся толькі некаторыя: калючая блакітная елка, групы дубоў і клёнаў, а таксама плакучы ясень.

Апошні ўладар зямель, Станіслаў Костка-Ваньковіч, пакінуў у вёсцы меліярацыйныя каналы, спіртавы, цагляны і масласыраробны заводы, праклаў дарогі.

Карта месцазнаходжаньня


Вярнуцца да спісу