Лельчыцы

Лепшы раённы цэнтр Гомельскай вобласці - Лельчыцы

Сапраўды, невялікае мястэчка з пявучай назвай Лельчыцы лічыцца самым лепшым на тэрыторыі, падпарадкаванай Гомелю. Маецца на ўвазе не толькі добраўпарадкаванне, але і ўмовы жыцця мясцовых жыхароў. Мястэчка абавязкова прыйдзецца па душы аматарам беларускай глыбінкі, а таксама тым, хто хоча адпачыць ад гарадской мітусні сучасных вялікіх гарадоў.

Пра паходжанне яго назвы ходзіць нямала легенд. У пісьмовых крыніцах сустракаюцца розныя напісанні Лельчыц: Ленчыцы, Лейчыцы, Убарць, Ленчычы, Леньчыцы. У сувязі з гэтым нельга адкідаць варыянт паходжання назвы ад слова лён.

Аднак больш распаўсюджана такая легенда паходжання айконіма – назвы горада. Лічыцца, што ён утвораны ад імя бога Лёля, які належаў да паганскага пантэона. Лёль з'яўляўся заступнікам шлюбу (тоесным грэцкаму Эрасу ці рымскаму Купідону); дарэчы, ад гэтага ж імя ўтвораны рускі дзеяслоў «лелеять» - песціць, кахаць, ахоўваць, агароджваць ад бед.

Паводле іншай легенды, Лельчыцы ў пятнаццатым стагоддзі былі адной з тэрыторый, падуладных князю Аляксандру Алельку.  

Гістарычны нарыс

Упершыню мястэчка, якое раскінулася на берагах ракі Убарць, згадваецца ў гістарычных хроніках у 1569 годзе. Тады ім валодалі віленскія біскупы. Знаходзячыся ў сапраўднай лясной глушы, мястэчка развівалася павольней за іншыя. У 1793 годзе, пасля падзелу Рэчы Паспалітай, яно становіцца цэнтрам воласці ў Мазырскім павеце і належыць Расійскай імперыі. Затым, у 1874 годзе, гаспадаром Лельчыц становіцца дынастыя Тышкевічаў.

У 1917 годзе на тэрыторыі Лельчыц усталёўваецца савецкая ўлада. Праз год тут разгортваюцца баявыя дзеянні, мястэчка знаходзіцца пад нямецкай акупацыяй. У 1920-гом годзе ўлада над мястэчкам пераходзіць да палякаў, але ўжо ў ліпені гэтага ж года Лельчыцы былі вызваленыя. У 1920-21 гадах Лельчыцы пакутавалі ад набегаў бандаў Булак-Булаховіча і Снавацкага, з якімі было скончана толькі ў сярэдзіне 1921 года. Горад пачынае нарошчваць тэмпы развіцця, у ім будуюцца і дзейнічаюць бальніцы, школы, заводы, электрастанцыі і вадзяныя млыны.

У канцы жніўня 1941 года на тэрыторыю Лельчыц прыходзіць улада фашыстаў, ужо да лістапада цалкам яна выцясняе з рэгіёна савецкія сілы. У мястэчку пачынае дзейнічаць падполле, якое было выкрыта, а яго ўдзельнікі расстраляныя ў 1942 годзе. Вайна ўнесла жыцці 2676 мясцовых жыхароў, 1790 чалавек былі адпраўлены ў Германію на прымусовыя работы, і 155 з іх так і не вярнуліся на радзіму. У Лельчыцкага раёна адзін з самых трагічных лёсаў, на яго тэрыторыі, падобна Хатыні, было знішчана некалькі вёсак разам з жыхарамі. Рэгіён паважае памяць ахвяр вайны, у гонар чаго па ўсёй тэрыторіі раёна пабудаваны помнікі і мемарыялы. Лельчыцы былі вызвалены ў студзені 1944 гады.

Турыстычны патэнцыял мястэчка

Лельчыцы не славяцца старажытнымі помнікамі культуры і архітэктуры. Аднак турыстаў дзівіць чысціня мясцовага паветра і ашаламляльныя пейзажы беларускай прыроды, якімі вядомы край.