Паланечка

Вёска з ласкавай назвай Паланечка - месца, якое абавязаны наведаць любы чалавек, які вандруе па Брэсцкай вобласці. Паланечка - сапраўдны архітэктурны скарб Брэстчыны, менавіта тут знаходзіцца шыкоўны драўляны касцёл Святога Юрыя, а таксама палацава-паркавы комплекс XVIII стагоддзя, які належаў Радзівілам.

Гістарычная даведка

Упершыню вёска Паланечка (тады яшчэ мястэчка) была згадана ў хроніках пачатка XVI стагоддзя. У той час яна належала роду Дусецкіх-Рудамінаў. Затым яе гаспадарамі быў род Сесіцкіх. І толькі ў канцы XVII стагоддзі мястэчка стала пасагам Мар'яны, дачкі Міхала Сесіцкага, Мсціслаўскага ваяводы. Дзяўчына стала жонкай Міхала Антонія Радзівіла, зрабіўшы знакамітую беларускую дынастыю нязменнымі гаспадарамі маёнтка. Род Радзівілаў прыклаў нямала намаганняў для развіцця падначаленых земляў, пры Мацвею Радзівіле Паланечка стала культурным цэнтрам краю.

Пры пераемніку Мацвея Кастусю Паланечка не губляе сваё становішча цэнтра мясцовай культуры, князь актыўна перабудоўвае палацава-паркавы ансамбль сродкі, атрыманыя ім у спадчыну Менавіта ў гэты час сядзіба набывае элементы стылю ампір. Пасля смерці Кастуся Паланечка была пакінута: Мацей Радзівіл, нашчадак Кастуся, пераехаў у Польшчу і перавёз туды ўсе сямейныя каштоўнасці.

Радзівілы вярнуліся ў сваю рэзідэнцыю толькі ў канцы XIX стагоддзя. Унук Кастуся - Альберт Станіслаў - вяртаецца ў родныя пенаты, разгортвае рамонтныя работы ў палацы і становіцца ініцыятарам будаўніцтва касцёла святога Юрыя ў неагатычным стылі. У 1919 году Альберт Станіслаў пераязджае ў Амерыку, пакідаючы маёнтак свайму пляменніку Ўладзіславу, які і стаў апошнім уладальнікам Паланечкі.

Архітэктурная спадчына

Палацава-паркавы ансамбль, рэзідэнцыя Радзівілаў, быў закладзены ў другой палове XVIII стагоддзя. Комплекс складаўся з двухпавярховага палаца з флігелямі і прыбудаваным Альбертам Станіславам павільёнам у неагатычным стылі (ён служыў Зімовым садам), парка з уласнай сістэмай вадаёмаў, капліцы, аранжарэі, млына і ўязных варот. Фасад палаца з'яўляўся ўнікальным і адзіным у сваім родзе на тэрыторыі Беларусі: яго ўпрыгожвалі чатырохкантовыя калоны, якія вянчаліся галовамі філосафаў ці герояў Старажытнай Грэцыі. Цяпер ад былой раскошы ансамбля застаўся толькі сам палац, сцены якога былі сур’ёзна пашкоджаны падзеямі Вялікай Айчыннай вайны. У савецкія часы палац выкарыстоўваўся ў якасці школы-інтэрната.

Непадалёку знаходзіцца галоўная выдатная мясціна Паланечкі - драўляны Юраўскі касцёл, пабудаваны ў 1899 годзе. Ён з'яўляецца ўзорам каталіцкай архітэктуры, спалучаючы ў сабе рысы неаготыкі і мадэрна. Нягледзячы на строгасць неагатычнага аблічча храма, мяккая бела-карычневая гама сцен стварае ўражанне выгоды і спакою. Акрамя ідэальнага стану фасадаў, храм захаваў некалькі гістарычных рэліквій: арган для касцёла, выраблены ў Вільні ў 1897 году, літургічны ўбор ксяндза (пашытага з каштоўнага слуцкага пояса) і алтар з карынфскімі калонамі, на якіх размешчаны сем старадаўніх іконаў XVIII - XIX стагоддзяў.