Агарэвічы

 Ганцавіцкi раён, у якім размешчана вёска Агарэвічы, славіцца не толькі колькасцю архітэктурных і культурных помнікаў, якія знаходзяцца на яго тэрыторыі, але і іх выключнай захаванасцю. Сам горад, які даў назву раёну, адносна малады (яму каля стагоддзя), аднак пры гэтым на яго тэрыторыі існуе пяцьдзесят гісторыка-культурных каштоўнасцяў. У сямі кіламетрах ад раённага цэнтра знаходзіцца невялікая вёска Агарэвічы, вядомая дзякуючы сядзібна-паркаваму комплексу, які носіць імя Свежынскіх-Апацкіх.

Былая сядзіба Свежынскіх-Апацкіх: гісторыя і сучаснасць

Былая сядзіба роду Апацкіх знаходзіцца ў самым цэнтры Агарэвіч. Цяпер  на яе тэрыторыі размясціўся гасцінічна-турыстычны комплекс "У гасцях у пані".

Першымі гаспадарамі вёскі Агарэвічы быў шляхецкі род Свежынскіх. Дынастыя з гербам "Порай" набыла ўладанні ў далёкім 1697 годзе. Дакладна невядома, у якім годзе была заснавана сядзіба, найбольш меркавана лічыць адлікам яе існавання сярэдзіну XIX стагоддзя. Аднак афіцыйная дата - 1911 год, калі будынак быў канчаткова перабудаваны апошнімі гаспадарамі з роду Апацкіх герба "Прус". Апацкіе дабудавалі маёнтак, узвялі стайню і дужы будынак свірана з чырвонай цэглы. У 1939 годзе, калі Ганцаўшчына ўвайшла ў склад СССР, Апацкія былі выгнаны з радавога гнязда, а сама сядзіба - спустошана. Гаспадыню маёнтка саслалі ў Сібір. Яе дзеці, апошнія з роду Ірына і Марыя, перасяліліся ў Польшчу, сляды іх брата Браніслава былі згублены. Захавальніца сядзібы, Галіна Кулікоўская, агучыла яшчэ адну магчымую версію далейшага лёсу брата Ірыны і Марыі. Адзін са старажылаў распавёў ёй, што на радзіме ў Браніслава засталася каханая. Таму, здолеўшы збегчы ў Польшчу, ён праз некаторы час вярнуўся ў Агарэвічы да яе, узяў прозвішча каханай і пражыў тут усё жыццё, нікому не ракрываючы таямніцы свайго паходжання.

Нават праз столькі гадоў нашчадкі рода імкнуцца пабываць на гістарычнай радзіме. Ірына Свежынская, якая з Польшчы пераехала ў Вялікабрытанію і пражыла там усё жыццё, паспрабавала наведаць родныя мясціны ў пачатку XXI стагоддзя. Аднак цяжка захварэла падчас вандроўкі і была вымушана вярнуцца ў Вялікабрытанію, так і не ажыццявіўшы сваю мару. Не так даўно сядзібу наведалі і іншыя нашчадкі роду Свежынскіх - Кшыштаф Свежынскі і яго сын Роберт, якія з галавой паглыбіліся ў вывучэнне свайго генеалагічнага дрэва.

Сядзібна-паркавы комплекс у нашыя днi

 У 1911 годзе ў комплекс уваходзіў драўляны палац, каменныя будынкі стайні і свірана, парк, маляўнічыя сажалкі і ўязныя вароты на каменных слупах. Сядзіба - невялікі аднапавярховы будынак на чатырнаццаць пакояў, Г-вобразнай формы з паўкруглай ратондай на ўсходнім боку. У ёй у старадаўнія часы размяшчаўся зімовы сад.

Парк, які прылягае да тэрыторыі сядзібы, значна старэйшы за гасподскі палац. Нягледзячы на свае невялікія памеры, ён вылучаўся арыгінальнай планоўкай у выглядзе двух боскетаў - сцен з дрэва. Цікава і афармленне цэнтральнай паркавай сцежкі - з дапамогай яркіх кветак, высаджаных уздоўж яе.  Пасля рэканструкцыі сіметрычная кампазіцыя парку была значна парушана, аднак яго сістэма сажалак, злучаных паміж сабой масткамі, векавыя дрэвы, уязная алея, засаджаная вязамі і ліпамі, па-ранейшаму дзівяць сваёй прыгажосцю.