Грэмяча

Хутар Грымяча размяшчаецца ў Волчынскім сельскім савеце Камянецкага раёна Брэсцкай вобласці. Упершыню гэты населены пункт згадваецца ў дакументах XIV с. Тады ён быў фальваркам і значыўся як частка Волчынскага маёнтка. За ўсю гісторыю свайго існавання мястэчка Грымяча шматразова пераходзіла ад аднаго шляхетнага роду да іншага і змяніла шмат гаспадароў. У XV ст. маёнткам валодалі Іллінічы, якім хутар падарыў вялікі князь літоўскі. У XVII стагоддзі гэта была зямля Аляксандра Гасеўскага, уладальніка буйнага маёнтка ў в. Воўчын. У XVIII с. Грымяча перайшла ў валоданне Сапег, а потым Флемінгаў, Чартарыйскіх, Панятоўскіх, а ў XIX-м – Пуслоўскіх і Віслоцкіх. Адольф Марцін Пузына стаў паўнапраўным гаспадаром гэтай зямлі ў 1870 годзе.

Сядзібна-паркавы ансамбль Пузынаў

На хутары Грымяча знаходзіцца аб'ект, аднесены да гісторыка-культурных каштоўнасцяў Рэспублікі Беларусь – сядзібны дом роду Пузынаў. Каб да яго дабрацца, трэба ехаць дарогай (каля 400 м), якая вядзе на поўнач ад усходняй ускраіны вёскі. Пабудаваны ён на беразе ракі пад назвай Пульва ў сярэдзіне XIX стагоддзя ў характэрным для той эпохі стылі позняга класіцызму. У цэнтры ансамбля – светлы, строгі палац з характэрнымі рысамі ампіру (так яшчэ называюць позні класіцызм). Ён знаходзіцца на ўзгорку, у самай высокай частцы сядзібы. Гэта аднапавярховы палац з цэглы з чатырохсхільным дахам, які адрозніваецца прэзентабельным выглядам, надзейнасцю і даўгавечнасцю. Фасад будынка ўпрыгожаны чатырохкалонным дарычным порцікам. Захаваліся ў сядзібна-паркавым ансамблі і фрагменты ледавіка, сыраварні і свірна. Але галоўная славутасць сядзібы – 10 гектараў выдатнага парка, багатага ёлкамі, белай шаўкоўніцай, айвой. Такой разнастайнасці расліннага свету яшчэ пашукаць! Тут растуць дзве стогадовыя лістоўніцы. Гэта ўнікальныя дрэвы, якія зімой застаюцца без ігліцы.

У 1933 г. Юзаф Эдвард Пузына (1878-1949) прадаў гэту зямлю польскім каланістам-перасяленцам і пераехаў на сталае жыхарства ў г.п. Вялікая Бераставіца Гродзенскай вобласці.

Вядома таксама, што да канца XX стагоддзя, а менавіта да 1990 года ў палацы дзейнічала школа. Пасля гістарычная каштоўнасць некаторы час заставалася без гаспадароў. У 2005 годзе Камянецкім райвыканкамам яна была бязвыплатна перададзена на баланс ААТ «Узыход-Камянец». Сельскагаспадарчае прадпрыемства прыклала ўсе намаганні да таго, каб захаваць сядзібна-паркавы ансамбль. У ліпені 2011 г. уладальнікам сядзібы і велізарнага парка стаў рэзідэнт СЭЗ «Брэст» СП «ВаскоБел».

Прыязджайце да нас!

Наведванне гэтага загадкавага і ўнікальнага жывога кутка прыроды, безумоўна, застанецца ў вашай памяці надоўга, узбагаціць ваш унутраны свет і пакіне незабыўныя ўражанні. Бо кожны лісцік і кожная травінка на хутары Грымяча прасякнутыя атмасферай сярэдзіны XIX стагоддзя. Маляўнічая рака Пульва і радавы маёнтак Пузынаў ствараюць дзіўную ілюзію і пераносяць сваіх гасцей на паўтара стагоддзі таму, у часы вытанчаных дам і шляхетных кавалераў.